«Μην πιστεύετε αυτά που λένε για τον πόνο και την ωριμότητα: o πόνος δεν μας κάνει να μεγαλώσουμε, μας αποβλακώνει, μας πληγώνει, μπορεί και να μας κάνει κακούς. Στην πραγματικότητα η “ωριμότητα”, εμφανίζεται αργότερα... πολύ αργότερα... μπορεί... κάποτε... Εάν η ζωή μας δείξει επιείκεια και κάτι διορθώσει, κάποια πράγματα... Αν παρουσιαστεί η ευκαιρία να κοιταχτούμε κατά πρόσωπο και να λογαριαστούμε με τη συνείδησή μας...»
Γραφή ωριμότητας και αυτοσυνείδησης, η συλλογή διηγημάτων Άλλοι εφιάλτες του Τούρκου συγγραφέα Yiğit Bener έρχεται να μας επιβεβαιώσει τη μακρά παράδοση της τουρκικής λογοτεχνίας που συνδιαλέγεται με τα σύγχρονα λογοτεχνικά ρεύματα και αντλεί την έμπνευσή της από το παρελθόν. O Bener εδώ μνημονεύει χαρακτηριστικά τον «σουλτάνο» της τουρκικής ποίησης Bâkî (1526-1600), που θεωρείται από τους θεμελιωτές της τουρκικής λογοτεχνίας. Στο πνεύμα αυτής της παράδοσης που ενσωματώνει στην ουμανιστική της θεματική την καλλιέργεια μιας εκλπετυσμένης γραφής, ο Yiğit Βener είναι ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς εκφραστές της σύγχρονης τουρκικής λογοτεχνίας η οποία αντλεί τόσο από την πολιτιστική της παρακαταθήκη όσο και από τη σύγχρονη προβληματική της λογοτεχνίας. Βλ. σχετικά με το θέμα αυτό και στο βιβλίο του Ορχάν Παμούκ, The Silent House, μτφρ. Robert Finn, εκδ. Faber.
Ο ανιμαλισμός στους εφιάλτες του Bener λειτουργεί διττά και αποτελεσματικά: ως αφηγηματικό όχημα, το φαινομενικά ασήμαντο της πανίδας μεταφέρει στη σημαντική έναν κριτικό λόγο για μερικές από τις καθοριστικές στιγμές στην ιστορία της σύγχρονης Τουρκίας. Έτσι ο Μπενέρ –που αξιοποιεί με τρόπο ευρηματικό μια σπουδαία αφηγηματική φόρμα της Ανατολής, με πιο γνωστό της εκφραστή τον Αίσωπο, η οποία αργότερα υιοθετήθηκε στην ελληνορωμαϊκή γραμματεία και κατόπιν χρησιμοποιήθηκε επεξεργασμένη για τα δυτικά γράμματα από τον Λαφονταίν και τους μετέπειτα δασκάλους της, τους Κάφκα, Μπόρχες, Μπάροουζ– για να αναφερθεί στο στρατιωτικό πραξικόπημα στο «Η κηλίδα», στον θρησκευτικό φουνταμενταλισμό στο «Le Brasier», στην αντίσταση στη δικτατορία και στον κόσμο των πολιτικών εξόριστων στο «Bleu azur» αλλά και στη διεθνιστική αλληλεγγύη στο «Pique au vif», στoν καταστροφικό σεισμό στη Σμύρνη το 1999, στις σχέσεις με την Ελλάδα στο «Μπουγιαμπέσα» και στο «Συρτάκι», στην αντίσταση στη βιοεξουσία και την πολιτική διάσταση που ενέχει η ηθική στάση που αντιστέκεται στη βία της στο «Η εμπειρία» κλπ. Την ίδια στιγμή και στην αριστοτεχνική όσο και ευρηματική γραφή του Bener η τοτεμική ατμόσφαιρα των διηγημάτων του και η αναφορά στα ζώα και τα πάθη τους από τη συμπεριφορά των ανθρώπων γίνεται ο άξονας για να έρθουν στο φως τα ανθρώπινα πάθη: οι χαμένοι έρωτες, η ζήλια, ο θάνατος και η απώλεια, η αιμομεικτική επιθυμία, οι σεξουαλικές φαντασιώσεις, ο πόνος, ο σαδισμός, η ευχαρίστηση. Η γραφή του Bener συνθέτει ένα πεδίο ωριμότητας όπου συμφιλιώνεται το παρόν και το παρελθόν μιας κοινωνίας, μέσα από την ποιητική καλλιέργεια της γλώσσας και προπαντώς μέσα από μια αρετή που φαίνεται να αποτελεί κοινή «μοίρα» με τον γείτονα τουρκικό λαό. Δηλαδή η εμπειρία της κάθαρσης μέσα από την αντιμετώπιση, τελικά, του μεγαλύτερου εχθρού που είναι πάντα ο ίδιος μας ο εαυτός και η αδυναμία του να ανταλλάξει τη βεβαιότητα των παθών, των ιδεοληψιών και των καθηλώσεών του με την ευθύνη της αυτογνωσίας και τη σχετική όσο και ουσιώδη ελευθερία που η κάθαρση αυτή μας προσφέρει.
Ο συγγραφέας και μεταφραστής Yiğit Bener γεννήθηκε το 1958 στις Βρυξέλλες. Είναι ο γιος του Tούρκου συγγραφέα Erhan Bener, διακεκριμένου εκπροσώπου του «Νέου Κύμματος» της τουρκικής λογοτεχνίας. Στη δεκαετία του 1980 έζησε εξοριστος στο Βέλγιο και στο Παρίσι. Διδάσκει μεταφρασιολογία στο Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης. Η μετάφραση του έργου του Céline Voyage au bout de la nuit τιμήθηκε με το βραβείο καλύτερης μετάφρασης το 2002. Είναι ιδρυτής και διευθυντής της λογοτεχνικού και σατυρικού περιοδικού Iktidarsiz.
Το κείμενο δημοσιεύεται στις σελίδες του βιβλίου στο 26ο τεύχου περιοδικού ΕΝΕΚΕΝ που κυκλοφορεί. Στο ίδιο τεύχος δημοσιεύεται για πρώτη φορά στην ελληνική το διήγημα του Μπενέρ Το γαλάζιο της πεταλούδας σε μετάφραση Γ, Γιαννόπουλου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου