Ο Μωάμεθ γεννιέται στη Μέκκα περίπου το έτος 570 της χριστιανικής περιόδου. Την εποχή εκείνη η κεντρική Αραβία γνωρίζει περίοδο ταχείας ανάπτυξης που ενισχύεται από την εισροή καραβανιών που μεταφέρουν εμπορεύματα και πληροφορίες στους άξονες Βορρά-Νότου, από την Παλαιστίνη έως την Υεμένη, και Ανατολής-Δύσης, από την Αιθιοπία έως τον Περσικό. Η γέννεση του Ισλάμ δεν μπορεί να γίνει κατανοητή παρά εντός αυτού του πλαισίου.
Στους τέσσερεις ορίζοντες αυτού του σύμπαντος δύο μεγάλες αυτοκρατορίες, η Ρωμαϊκή Βυζαντινή —που εξακολουθεί να ελέγχει το μεγαλύτερο μέρος της περιφέρειας— και η Περσική των Σασσανιδών καθώς και οι δύο πολιτισμοί της Αιθιοπίας (Βασίλειο του Ακσούμ) και η «Ευτυχής Αραβία» (Χιμάρ ή Υεμένη), αποτελούν πανίσχυρους πόλους. Το Βυζάντιο είναι ο σύμμαχος της χριστιανικής Αιθιοπίας ενώ η Περσία των Σασσανιδών έχει καταφέρει να υποτάξει την Νότια Αραβία που χάνει έτσι ένα τμήμα των προγόνων της από το υπόλοιπο της Χερσονήσου. Από το 540 έως το 629 οι διαρκείς πολεμικές συγκρούσεις Βυζαντινών και Περσών θα εξασθενίσουν την επιρροή τους στις διαφιλονικούμενες περιοχές στην «Εύφορη Ημισέληνο» όπου εγκαθίστανται προοδευτικά μεταναστευτικά ρεύματα αραβικής προέλευσης.
Εν μέρει ένδημες οι φυλές των Βεδουίνων της Κεντρικής Αραβίας, στηρίζονται απόλυτα στο ρόλο του διαμεσολαβητή για να αναπτύξουν ένα δίκτυο αγορών και εμπορικών κέντρων με τη Μέκκα στο επίκεντρo. Θα έλθουν σε επαφή με διαφορετικές ομάδες χριστιανών αντιφρονούντων —μονοφυσίτες, νεστοριανοί, κ.λπ.— που ζουν στις περιοχές της «Eύφορης Ημισελήνου» αλλά και στην Αιθιοπία ή στην Υεμένη και οι οποίες διαλογίζονται αναφορικά με τη διπλή φύση —ανθρώπινη και θεϊκή— του Ιησού, καθώς και με τους οπαδούς του Ζωροαστρισμού αλλά και τους Εβραίους που ζουν στην Περσία.....
Στους τέσσερεις ορίζοντες αυτού του σύμπαντος δύο μεγάλες αυτοκρατορίες, η Ρωμαϊκή Βυζαντινή —που εξακολουθεί να ελέγχει το μεγαλύτερο μέρος της περιφέρειας— και η Περσική των Σασσανιδών καθώς και οι δύο πολιτισμοί της Αιθιοπίας (Βασίλειο του Ακσούμ) και η «Ευτυχής Αραβία» (Χιμάρ ή Υεμένη), αποτελούν πανίσχυρους πόλους. Το Βυζάντιο είναι ο σύμμαχος της χριστιανικής Αιθιοπίας ενώ η Περσία των Σασσανιδών έχει καταφέρει να υποτάξει την Νότια Αραβία που χάνει έτσι ένα τμήμα των προγόνων της από το υπόλοιπο της Χερσονήσου. Από το 540 έως το 629 οι διαρκείς πολεμικές συγκρούσεις Βυζαντινών και Περσών θα εξασθενίσουν την επιρροή τους στις διαφιλονικούμενες περιοχές στην «Εύφορη Ημισέληνο» όπου εγκαθίστανται προοδευτικά μεταναστευτικά ρεύματα αραβικής προέλευσης.
Εν μέρει ένδημες οι φυλές των Βεδουίνων της Κεντρικής Αραβίας, στηρίζονται απόλυτα στο ρόλο του διαμεσολαβητή για να αναπτύξουν ένα δίκτυο αγορών και εμπορικών κέντρων με τη Μέκκα στο επίκεντρo. Θα έλθουν σε επαφή με διαφορετικές ομάδες χριστιανών αντιφρονούντων —μονοφυσίτες, νεστοριανοί, κ.λπ.— που ζουν στις περιοχές της «Eύφορης Ημισελήνου» αλλά και στην Αιθιοπία ή στην Υεμένη και οι οποίες διαλογίζονται αναφορικά με τη διπλή φύση —ανθρώπινη και θεϊκή— του Ιησού, καθώς και με τους οπαδούς του Ζωροαστρισμού αλλά και τους Εβραίους που ζουν στην Περσία.....
Ο κοινωνικός λόγος μιας αναδυόμενης πίστης
Κάθε μονοθεϊστική πίστη τείνει να θέσει την αρχή της ισότητας του καθενός/μιας και της υποταγής στη βούληση του Θεού, αλλά και τη σωτηρία ή την καταδίκη του στο πέρας του χρόνου ανεξάρτητα από την οικονομική του κατάσταση και την περιουσία. Αυτό ισχύει ακόμη περισσότερο για το Ισλάμ το οποίο απορρίπτει το χριστιανικό δόγμα της Αγίας Τριάδας στο όνομα της απόλυτης μοναδικότητας του Αλλάχ. Στο Κοράνι τα πάθη της Κόλασης και οι χάρες του παραδείσου παρουσιάζονται στον πιστό με τρόπο έντονο και ζωντανό. «Το άτομο», υπογραμμίζει πάλι ο Rodinson, «αποκτά αξία μοναδική και ξεχωριστή. Μ’ αυτόν ασχολείται το Υπέρτατο Ον, αυτός είναι ο δημιουργός του και αυτόν θα τον κρίνει ανεξάρτητα από την καταγωγή, την οικογένεια και τη φυλή του».
Ήδη από τις τελευταίες δεκαετίες του 6ου αιώνα, σημειώνει ο Hodgson, o πλουτισμός των εμπόρων της Μέκκας «αποτελούσε απειλή για τη αλληλεγγύη των μελών της φυλής, και εν πάσει περιπτώσει, ναρκοθετούσε το ιδεώδες των Βεδουίνων για το γενναιόδωρο άνθρωπο για τον οποίο ο πλούτος είναι βέβαια μια καλοδεχούμενη αν και εφήμερη διάκριση από το σύνολο». Τα πρώτα βήματα προς τον Μωάμεθ θα γίνουν από τα πιο ελεύθερα πνεύματα που αμφισβητούν την κυριαρχία της άρχουσας τάξης της Μέκκα. Ανάμεσά του συναντάμε γόνους πλούσιων οικογενειών που έχουν έρθει σε σύγκρουση με τους γονείς τους, αλλά και μέλη λιγότερο φημισμένων οικογενειών, καθώς επίσης και μη πολίτες της Μέκκας, ανέστιοις και τέλος απελεύθερος και δούλους. Ο Προφήτης, εξάλλου, θα συνταχθεί με τους φτωχούς, τους καταφρονεμένους και τους ορφανούς καυτηριάζοντας την αλαζονία των πλουσίων της Μέκκας: «Φυλαχθείτε! Ατιμάζετε τα ορφανά! Την κληρονομιά λαίμαργα καταπίνετε! Τον πλούτο άπληστα αγαπάτε!» (Κοράνι 89, 17-20).
Σύμφωνα με το δόγμα των θρησκειών της Αποκάλυψης, οι εντολές του Ύψιστου αγγέλλονται στους πιστούς διαμέσου ενός προφήτη, η θέση του οποίου νομιμοποιείται από την υπέρτατη πνευματική εξουσία. «Πώς θα μπορούσε ένας άνθρωπος με τον οποίο ο Θεός συνομιλεί απευθείας», σημειώνει ο Rodinson, «να υποταχθεί στις εντολές της οποιασδήποτε συνόδου; Και ποιες εντολές του Ύψιστου θα μπορούσαν να αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης της αριστοκρατία της Μέκκας;» Ο ίδιος ο Μωάμεθ εξάλλου, δεν κράτησε κριτική στάση —ο Rodinson θα πει «σχεδόν επαναστατική»— απέναντι στους κομφορμιστές, τους πλούσιους και του ισχυρούς;
..............................
Απόσπασμα από κείμενο του καθηγητή Ζαν Μπατού σχετικό με τη θρησκεία του Ισλάμ που δημοσιεύεται στο περιοδικό ΕΝΕΚΕΝ, τχ. 18, που κυκλοφορεί. Ο Ζαν Μπατού είναι ιστορικός, μέλος της ηγεσίας του Αντικαπιταλιστικού, Φεμινιστικού και Οικολογικού κινήματος για τον Σοσιαλισμό του 21ού αιώνα στην Ελβετία. Διευθύνει επίσης το περιοδικό Αντιστάσεις (solidaritéS).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου