«Αιώνιοι» εχθροί και άσπονδοι φίλοι, του Όμηρου Ταχμαζίδη

Η έπαρση: Σε παλαιότερο σημείωμά μας αναφερθήκαμε στη λυκοφιλία των Ελλήνων και Γερμανών συντηρητικών – συνήθως παρόμοιες σχέσεις αποβαίνουν υπέρ του ισχυρού. Κατά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου η Ελλάδα και η (δυτική) Γερμανία  βρέθηκαν στο ίδιο “στρατόπεδο”. Η Γερμανία διαιρεμένη σε δύο διαφορετικά κράτη, η Ελλάδα διαιρεμένη «εσωτερικά». Η μεταπολεμική Γερμανία του «οικονομικού θαύματος» δεν έδειξε  εμπράκτως στοιχεία μεταμέλειας για την περίοδο της Κατοχής, αλλά η συντηρητική της ηγεσία αντιμετώπισε με περισσή αλαζονεία την ελληνική πλευρά. Το μαρτυρούν τα αρχεία του γερμανικού κράτους, αλλά και δημοσιεύματα στον ελληνικό τύπο.

Δεν είχαν συμπληρωθεί καν είκοσι χρόνια από την αποχώρηση των χιτλερικών στρατευμάτων από την Ελλάδα και η νέα οικονομικά ισχυρή Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας (BRD) καλυμμένη πίσω από τη νέα «ευρωατλαντική φιλία» προσπαθούσε με φθηνά τεχνάσματα να ξορκίσει την εγκληματική παρουσία της νατσιστικής Κατοχής στη χώρα μας. Ένα από αυτά ήταν η τιμή της μνήμης, γενικώς και αορίστως, των Γερμανών στρατιωτών που «έπεσαν» στην Ελλάδα.

Διαβάζουμε στον τύπο της Θεσσαλονίκης (εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, Τρίτη 20 Νοεμβρίου 1962, σ. 5) την ακόλουθη σύντομη είδηση υπό τον τίτλο «Στέφανος εις μνήμην των πεσόντων Γερμανών κατά των Β΄ Πόλεμον»: «Ο εν Θεσσαλονίκη Γερμανός πρόξενος κ. Ερλεβάιν κατέθεσεν χθες την πρωίαν στέφανον, εις το ηρώον του Γ΄ Σώματος Στρατού, εις μνήμην των πεσόντων Γερμανών αξιωματικών και οπλιτών, εις Ελλάδα. Εις την τελετήν παρέστησαν και εκπρόσωποι των αρχών της Θεσσαλονίκης».

Αντικομμουνιστική τουρκοφιλία:  Το 1952, λίγο μετά την εκλογική νίκη του «υπερδεξιού» «Συναγερμού» υπό τον στρατάρχη Αλέξανδρο Παπάγο, επισκέφθηκε τη χώρα μας ο τότε πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας Τζελάλ Μπαγιάρ. Η επίσκεψη τούτη και ο τρόπος με τον οποίο προβλήθηκε από τον τύπο της εποχής, καταδεικνύει με πολύ εύγλωττο τρόπο, ότι οι  προαιώνιοι «φίλοι» ή «εχθροί» είναι μια πολύ ρευστή υπόθεση.

HOS GELDINIZ: Το «καλώς ήλθατε» στην τουρκική του εκδοχή και με κεφαλαία γράμματα αποτελούσε τον πρωτοσέλιδο τίτλο της «συντηρητικής» εφημερίδας της Θεσσαλονίκης «Ελληνικός Βορράς». Η προσφώνηση HOS GELDINIZ απευθυνόταν προς τον πρόεδρο της Τουρκικής Δημοκρατίας, ο οποίος από την Αθήνα, όπου ευρισκόταν για επίσημη επίσκεψη, κατευθύνονταν προς την Θεσσαλονίκη (επισκέφθηκε  εδώ το προξενείο-οικία του Κεμάλ Ατατούρκ) και μετά διερχόμενος από την Δυτική Θράκη (και εκεί του είχε προετοιμασθεί θερμή υποδοχή) θα μετέβαινε σιδηροδρομικώς στην Κωνσταντινούπολη.

Το κύριο άρθρο: Παραθέτουμε αυτούσια αποσπάσματα από το πρωτοσέλιδο κεντρικό άρθρο του «Ελληνικού Βορρά» [Κυριακή 30 Νοεμβρίου 1952]: «Η μυριόστομος ιαχή, η οποία από της παρελθούσης Πέμπτης συγκλονίζει τους αιθέρας της πρωτευούσης, θ΄ αντηχήσει αύριον και εις τον ουρανόν της βορειοελλαδικής μητροπόλεως επί τη αφίξει του Αρχηγού του Τουρκικού Έθνους. Αν ολόκληρον τον Ελληνικόν λαόν  συγκινεί βαθέως η φιλία των δύο γειτόνων εθνών, οι κάτοικοι της Βορείου Ελλάδος αισθάνονται ακόμη βαθυτέραν την συγκίνησιν δια το μέγα αυτό κοσμοϊστορικόν γεγονός. Διότι τούτο συνδέεται ιδιαιτέρως με τον τόπον αυτόν. Εδώ επάνω είδε το φως της ημέρας ο μέγας αναμορφωτής της αδελφής χώρας και πρώτος Πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας Κεμάλ Ατατούρκ. Εδώ ηνδρώθη και έκαμε τα πρώτα βήματα του στρατιωτικού σταδίου του, εδώ δε παρουσίασε τα πρώτα δείγματα της μελλούσης μεγαλουργού σταδιοδρομίας του. Και δεν είναι ίσως απλή σύμπτωσις, αλλ΄ επίδρασις της ιστορικής μοίρας το ότι πρώτος αυτός κατενόησεν εν Τουρκία ότι η σωτηρία των δύο εθνών, μόνον δια της φιλίας και της συμμαχίας αυτών ήτο δυνατή και έδωκε την χείραν εις τον μέγαν Έλληνα πολιτικόν του Ελευθέριον Βενιζέλον, ταυτοχρόνως κατανοήσαντα και εγκολπωθέντα την ιστορική αυτήν επιταγήν, και ανέλαβαν ομού την πρωτοβουλίαν, από κοινού δε οι δύο συνετέλεσαν εις το εκπληκτικόν γεγονός, ότι από μιαν μακράν και αιματηράν εχθρότητα των δύο εθνών, ανεπήδησεν η θερμοτέρα και ειλικρινεστέρα φιλία.

Και αν είναι αληθές ότι οι άνθρωποι ζουν εις τους ουρανούς και μετά την σωματικήν των τελευτήν, αναμφιβόλως η ψυχή του Κεμάλ Ατατούρκ, βλέπουσα αύριον από εκεί επάνω τον αντάξιόν του διάδοχον εις την ανωτάτην ηγεσίαν της γείτονος χώρας Τζελάλ Μπαγιάρ, επισκεπτόμενον το σπίτι, όπου εγεννήθη, και ακούουσα την μυριόστομον κραυγήν, η οποία θα υψούται από τα στήθη των Ελλήνων, θα μακαρίζει εαυτόν, διότι εθεμελίωσεν την φιλίαν μ΄  έναν λαόν, ο οποίος τόσον αγαπά και τόσον εκτιμά το Τουρκικόν Έθνος!

Αν δε ο Αρχηγός της Τουρκικής Δημοκρατίας επείσθη κατά την διαμονή του εν Αθήναις πόσον βαθέως και ειλικρινώς αγαπά ο Ελληνικός λαός το αδελφόν έθνος, εδώ επάνω εις την Βόρειον Ελλάδα θα συγκινηθεί ακόμη περισσότερον, βλέπων εκδηλούμενα τα αισθήματα ταύτα, όχι μόνον δια ζητωκραυγών και δια χειροκροτημάτων, αλλά και δια πράξεων. Διότι εις την εκείθεν του Νέστου χώραν, εις την Δυτικήν Θράκην ζει μια πολυάριθμος αναλογικώς τουρκική μειονότης. Και η μειονότης αύτη, απολαύουσα όλων των δικαιωμάτων, αλλά και υποκειμένη εις όλας τα υποχρεώσεις των Ελλήνων πολιτών, περιβάλλεται από την αγάπην των συνοίκων Χριστιανών και την στοργήν των επισήμων αρχών. Και το ιδρυόμενον εν Κομοτινή Λύκειον, το οποίον θα εγκαινιάσει ο υψηλός μας ξένος, ο οποίος το τιμά με το όνομά του, αποτελεί μίαν ακόμη εκδήλωσιν των αισθημάτων τούτων προς την μουσουλμανικήν μειονότητα της Θράκης.

Η αυριανή και η μεθαυριανή ημέραι, κατά τας οποίας θα ευρίσκεται ο Πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας εις την Βόρειον Ελλάδα, θα γραφούν εις την καρδίαν του λαού αυτής ως ημέραι ιστορικαί και ως λαμπραί σελίδες εις το βιβλίον της φιλίας και της αγάπης των δύο εθνών.

Οι Βορειοελλαδίται, που αποτελούν τον ακριτικόν πληθυσμόν της χώρας μας και βλέπουν συγκεκριμένην και ολοζώντανην την απειλήν, που υψούται από τα σύνορα κατά της χώρας, κατανοούν περισσότερον παντός άλλου, ότι τίποτε δεν πρέπει να χωρίσει πλέον τους δύο λαούς και ότι η ένωσίς των αποτελεί την μόνην εγγύησιν δια την ασφάλειαν, την ελευθερίαν, την πρόοδον και την ευημερίαν αυτών.

Είναι δε ευτύχημα μέγα ότι ο Πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας εύρεν εις την Ελλάδα μίαν Κυβέρνησιν, στηριζόμενην επί της μεγάλης πλειονοψηφίας του Ελληνικού λαού, επί κεφαλής της οποίας ευρίσκεται ο Στρατάρχης  Παπάγος, γεγονός το οποίον συνετέλεσε να καταστήσει στενωτέρας ακόμη τους δεσμούς μεταξύ των δύο εθνών.

Η θέλησις του λαού μας δια την τοιαύτην σύσφιξιν των δεσμών εκδηλωθείσα κατά τον συγκινητικότερον τρόπον εις την πρωτεύουσαν της χώρας θα διατρανωθεί ακόμη επιβλητικωτέρα εδώ επάνω κατά την αυριανήν άφιξιν του Αρχηγού του Τουρκικού Έθνους, τον οποίον θα υποδεχθεί ο λαός της Βορείου Ελλάδος με μυριόστομον και παλλόμενην από συγκίνησιν την κραυγήν: - Καλώς ήλθατε!»

Σημείωση: Οι υπογραμμίσεις είναι δικές μου και προσανατολίζουν προς συγκεκριμένη ανάγνωση του άρθρου, η οποία όμως δεν είναι η μοναδική. Το κείμενο επιδέχεται πολλαπλές αναγνώσεις. Η ανάλυση της ρητορικής και της επιχειρηματολογίας του δύναται να συμβάλλει  στην επιστημονική εξάσκηση φοιτητών σε ζητήματα της ιστορίας και άλλων συναφών επιστημών. 

Όμηρος Ταχμαζίδης είναι δημοσιογράφος - ΜΑ Φιλοσοφίας – Ιστορίας